Eυρωπαική Επιτροπή: Νέα στρατηγική για τους κανόνες βιωσιμότητας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια νέα δέσμη προτάσεων για την απλούστευση των κανόνων βιωσιμότητας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την αύξηση της επενδυτικής ικανότητας στην Ε.Ε. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς τη δημιουργία ενός ευνοϊκότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, που θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις της Ευρώπης να αναπτυχθούν και να καινοτομήσουν, ανοίγοντας παράλληλα και νέες θέσεις εργασίας.

Η Επιτροπή σε αυτή την άνευ προηγουμένου -όπως την χαρακτήρισε- προσπάθεια απλοποίησης, είχε σαφή στόχο να επιτύχει μείωση τουλάχιστον 25% του διοικητικού φόρτου και τουλάχιστον 35% για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) μέχρι το τέλος της παρούσας θητείας της, το 2029. Οι πρώτες δέσμες μέτρων Omnibus που ανακοινώθηκαν, απλουστεύουν κατά μεγάλο βαθμό την υποβολή εκθέσεων για βιώσιμη χρηματοδότηση, την Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στη Βιωσιμότητα (CSDDD) και τον Κανονισμό Ταξινομίας της Ε.Ε. (EU Taxonomy), το μηχανισμό προσαρμογής ορίων άνθρακα (CBAM) και τα ευρωπαϊκά επενδυτικά προγράμματα.

Οι προτάσεις αυτές, που στοχεύουν να μειώσουν την πολυπλοκότητα των απαιτήσεων για όλες τις επιχειρήσεις της Ε.Ε., ιδίως τις ΜμΕ και μικρές επιχειρήσεις, επικεντρώνονται κυρίως στο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις που είναι πιθανό ότι έχουν και μεγαλύτερο αντίκτυπο στο κλίμα και στο περιβάλλον, ενώ παράλληλα επιτρέπουν στις εταιρείες να έχουν πρόσβαση σε βιώσιμη χρηματοδότηση για την καθαρή μετάβασή τους. Εάν εγκριθούν και εφαρμοστούν οι νέες ρυθμίσεις, εκτιμάται ότι θα επιφέρουν συνολική εξοικονόμηση ετήσιου διοικητικού κόστους περίπου 6,3 δισ. ευρώ και θα κινητοποιήσουν πρόσθετη δημόσια και ιδιωτική επενδυτική ικανότητα ύψους 50 δισ. ευρώ.

Η υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας θα είναι πιο προσιτή και αποτελεσματική

Οι κύριες αλλαγές στον τομέα της υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας (CSRD και EU Taxonomy) θα είναι:

• Αφαίρεση περίπου του 80% των εταιρειών από το πεδίο εφαρμογής του CSRD, εστιάζοντας στις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας για τις μεγαλύτερες εταιρείες, οι οποίες είναι πιθανότερο να έχουν και τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στους ανθρώπους και στο περιβάλλον
• Διασφάλιση ότι οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας για τις μεγάλες εταιρείες δεν επιβαρύνουν τις μικρότερες εταιρείες στις αλυσίδες αξίας τους
• Αναβολή κατά δύο έτη (έως το 2028) των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων για τις εταιρείες που βρίσκονται σήμερα στο πεδίο εφαρμογής του CSRD και οι οποίες υποχρεούνται να υποβάλουν εκθέσεις το 2026 ή το 2027
• Μείωση της επιβάρυνσης από τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων στο πλαίσιο του EU Taxonomy και περιορισμός στις μεγαλύτερες εταιρείες (που αντιστοιχούν στο πεδίο εφαρμογής του CSDDD), διατηρώντας παράλληλα τη δυνατότητα εθελοντικής υποβολής εκθέσεων για τις υπόλοιπες μεγάλες εταιρείες, μελλοντικά, στο πεδίο εφαρμογής του CSRD. Αυτό αναμένεται να επιφέρει σημαντική εξοικονόμηση κόστους για τις μικρότερες εταιρείες, ενώ παράλληλα θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση σε βιώσιμη χρηματοδότηση να συνεχίσουν την εν λόγω υποβολή εκθέσεων
• Εισαγωγή της δυνατότητας υποβολής εκθέσεων σχετικά με δραστηριότητες που είναι εν μέρει ευθυγραμμισμένες με τον Κανονισμό Ταξινομίας της Ε.Ε., προάγοντας τη σταδιακή περιβαλλοντική μετάβαση των δραστηριοτήτων, σύμφωνα με το στόχο της κλιμάκωσης της χρηματοδότησης μετάβασης, ώστε να βοηθηθούν οι εταιρείες στην πορεία τους προς τη βιωσιμότητα
• Εισαγωγή ενός ορίου χρηματοοικονομικής σημαντικότητας για την υποβολή εκθέσεων με βάση τον Κανονισμό Ταξινομίας και τη μείωση των υποδειγμάτων υποβολής εκθέσεων κατά περίπου 70%
• Εισαγωγή απλουστεύσεων στα πιο πολύπλοκα κριτήρια, όπως το “Do No Significant Harm” (DNSH) για την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης που σχετίζονται με τη χρήση και την παρουσία χημικών ουσιών, τα οποία εφαρμόζονται οριζόντια σε όλους τους οικονομικούς τομείς στο πλαίσιο της φορολογικής ορολογίας της Ε.Ε., ως πρώτο βήμα για την αναθεώρηση και απλούστευση όλων των κριτηρίων DNSH
• Προσαρμογή του βασικού δείκτη επιδόσεων για τις τράπεζες που βασίζεται στον Κανονισμό Ταξινομίας, του Green Asset Ratio (GAR). Οι τράπεζες θα μπορούν να αποκλείουν από τον παρονομαστή του GAR τα ανοίγματα που αφορούν επιχειρήσεις που δεν εμπίπτουν στο μελλοντικό πεδίο εφαρμογής του CSRD (δηλαδή επιχειρήσεις με λιγότερους από 1.000 εργαζομένους και κύκλο εργασιών 50 εκατ. ευρώ).

Η Οδηγία για την Εταιρική Δέουσα Επιμέλεια στη Βιωσιμότητα απλοποιείται για την υποστήριξη υπεύθυνων επιχειρηματικών πρακτικών

Οι κυριότερες αλλαγές στον τομέα της δέουσας επιμέλειας για τη βιωσιμότητα είναι:

• Απλοποίηση των απαιτήσεων που σχετίζονται με τη δέουσα επιμέλεια, ώστε οι εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής να αποφεύγουν τις περιττές περιπλοκές και το περιττό κόστος, π.χ. εστιάζοντας τις συστηματικές απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας στους άμεσους επιχειρηματικούς εταίρους ή μειώνοντας τη συχνότητα των περιοδικών αξιολογήσεων και την παρακολούθηση των εταίρων τους από ετήσια σε 5 έτη, με ad hoc αξιολογήσεις όπου είναι απαραίτητο
• Μείωση των επιβαρύνσεων και των συνεπειών για τις ΜμΕ και τις μικρές επιχειρήσεις με τον περιορισμό του όγκου των πληροφοριών που μπορούν να ζητηθούν στο πλαίσιο της χαρτογράφησης της αλυσίδας αξίας από τις μεγάλες εταιρείες
• Περαιτέρω αύξηση της εναρμόνισης των απαιτήσεων που σχετίζονται με τη δέουσα επιμέλεια, ώστε να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού σε ολόκληρη την Ε.Ε.
• Κατάργηση των όρων αστικής ευθύνης της Ε.Ε., διατηρώντας παράλληλα το δικαίωμα των θυμάτων για πλήρη αποζημίωση για ζημίες που προκαλούνται από τη μη συμμόρφωση και προστατεύοντας τις εταιρείες από υπερβολική αποζημίωση, στο πλαίσιο των καθεστώτων αστικής ευθύνης των κρατών μελών
• Περισσότερος χρόνος στις εταιρείες για να προετοιμαστούν και να συμμορφωθούν με τις νέες απαιτήσεις, αναβάλλοντας την εφαρμογή των απαιτήσεων που σχετίζονται με τη δέουσα επιμέλεια στη βιωσιμότητα για τις μεγαλύτερες εταιρείες κατά ένα έτος (έως τις 26 Ιουλίου 2028), ενώ θα επισπευσθεί και η έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών κατά ένα έτος (έως τον Ιούλιο του 2026).

Ο μηχανισμός Carbon Border Adjustment (CBAM) απλουστεύεται για ένα δικαιότερο εμπόριο

Οι κύριες αλλαγές στον CBAM θα είναι:

• Εξαίρεση των μικρών εισαγωγέων από τις υποχρεώσεις CBAM, κυρίως των ΜμΕ και των ιδιωτών, με εισαγωγή ενός νέου σωρευτικού ετήσιου ορίου CBAM 50 τόνων ανά εισαγωγέα, εξαλείφοντας έτσι τις υποχρεώσεις CBAM για περίπου 182.000 ή το 90% των εισαγωγέων, κυρίως ΜμΕ, ενώ εξακολουθεί να καλύπτει πάνω από το 99% των εκπομπών στο πεδίο εφαρμογής.
• Απλοποίηση των κανόνων για τις εταιρείες που παραμένουν στο πεδίο εφαρμογής του CBAM: σχετικά με την έγκριση των δηλωτών CBAM, καθώς και των κανόνων που σχετίζονται με τις υποχρεώσεις CBAM, συμπεριλαμβανομένων του υπολογισμού των ενσωματωμένων εκπομπών και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων.
• Ενίσχυση των κανόνων για την αποφυγή καταστρατήγησης και κατάχρησης, ώστε να καταστεί ο CBAM πιο αποτελεσματικός μακροπρόθεσμα.

Νέες επενδυτικές ευκαιρίες ξεκλειδώνουν

Η Επιτροπή πρότεινε, επίσης, μια σειρά τροποποιήσεων για την απλούστευση και τη βελτιστοποίηση της χρήσης διαφόρων επενδυτικών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων του InvestEU, του EFSI και των παλαιών χρηματοπιστωτικών μέσων. Οι προτεινόμενες αλλαγές αφορούν:

• Την αύξηση της επενδυτικής ικανότητας της Ε.Ε. μέσω της χρήσης των αποδόσεων από προηγούμενες επενδύσεις, καθώς και της βελτιστοποιημένης χρήσης των κονδυλίων που εξακολουθούν να είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο των παλαιών μέσων, επιτρέποντας έτσι τη διάθεση περισσότερης χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις. Αυτό αναμένεται να κινητοποιήσει περίπου 50 δισ. ευρώ σε πρόσθετες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις.
• Τη διευκόλυνση των κρατών-μελών, ώστε να συνεισφέρουν στο πρόγραμμα και να στηρίξουν τις δικές τους επιχειρήσεις, αλλά και να κινητοποιήσουν ιδιωτικές επενδύσεις.
• Την απλοποίηση των διοικητικών απαιτήσεων για τους εταίρους υλοποίησης, τους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς φορείς και τους τελικούς αποδέκτες, ιδίως τις ΜμΕ. Τα προτεινόμενα μέτρα απλούστευσης αναμένεται να αποφέρουν εξοικονόμηση κόστους 350 εκατ. ευρώ.

Τα επόμενα βήματα

Οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για εξέταση και έγκριση. Οι αλλαγές σχετικά με το CSRD, το CSDDD και το CBAM θα τεθούν σε ισχύ μόλις οι νομοθέτες καταλήξουν σε συμφωνία επί των προτάσεων και μετά τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε.