Εμφύλιος για την ψηφιακή μετάβαση

Γράφει η ΣΌΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ

Για πολλούς, ακόμη και για στελέχη της αγοράς, η υπόθεση της ψηφιακής τηλεοπτικής μετάβασης αντιμετωπίζεται ακόμη σαν γρίφος, σαν γκρίζα ζώνη, σαν terra incognita. Αρκετοί πιστεύουν ότι η ολοκλήρωση της ψηφιακής μετάβασης έχει τεχνική και μόνο διάσταση, ενώ βλέπουν με σκεπτικισμό όσους αναγνωρίζουν ότι η υπόθεση έχει πολιτική, κοινωνική και εμπορική σημασία για τα κανάλια και τη συνδρομητική TV. Ακόμη και για την κινητή τηλεφωνία. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Ας πούμε λοιπόν τα πράγματα με το όνομά τους. Η Digea, ο ψηφιακός πάροχος των ιδιωτικών καναλιών εθνικής εμβέλειας (Mega, ANT1, Alpha, Star, ΣΚΑΙ, TV m. κ.ά.) που διαφημίζεται με την οικογένεια «Κλικλίκου», είναι τελικά ο μοναδικός φορέας που κατέθεσε αίτηση στη δημοπρασία της ΕΕΤΤ για την ψηφιακή τηλεόραση. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πολλά.

Κατ’ αρχήν ότι τόσο η Νova όσο και ο ΌΤΕ TV, που δεν κατέθεσαν πρόταση, παραμένουν πάροχοι περιεχομένου και μόνο, την ώρα που η Δημόσια Τηλεόραση έχει ήδη εξασφαλίσει τα ψηφιακά της δικαιώματα. Η Digea, όμως, διαθέτει ήδη δίκτυο αναμεταδοτών, με το προβάδισμα οι μέτοχοί της να είναι και πελάτες της, ενώ διαθέτει πελατολόγιο αρκετούς τηλεοπτικούς σταθμούς της περιφέρειας. Η εταιρεία των 7 τηλεοπτικών εταιρειών εθνικής εμβέλειας θα μεταφέρει λοιπόν στο εξής το επίγειο σήμα των τηλεοπτικών σταθμών σε όλη τη χώρα, εισπράττοντας χρήματα για αυτή τη δραστηριότητα. Τι θα πληρώσουν οι τηλεθεατές; Κατ’ αρχήν μόνο τον ψηφιακό δέκτη. Ίσως και μέρος του gap filler για το οποίο θα σας μιλήσουμε πιο κάτω.

Περί τους 420.000 τηλεθεατές πλήρωναν στη Nova, ως δορυφορική συνδρομητική τηλεόραση, τη δυνατότητά της, εκτός από το πλούσιο τηλεοπτικό μενού της, να μεταφέρει και το σήμα των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας σε όλη τη χώρα. Καθώς η γεωγραφία της χώρας δεν επέτρεπε την πλήρη κάλυψη από τα αναλογικά δίκτυα των τηλεοπτικών σταθμών, αφήνοντας ελεύθερο πεδίο για τις δορυφορικές μεταδόσεις, η συνδρομητική μετέφερε δωρεάν το σήμα των τηλεοπτικών, με αντάλλαγμα την αποκλειστική παρουσία τους στη Nova. Οι θεατές από την πλευρά τους πληρώνουν συνδρομή παρακολουθώντας πολλά περισσότερα κανάλια και αποκλειστικό περιεχόμενο. Ως γνωστόν ο ΟΤΕ TV έσπασε προ δύο ετών τη συμφωνία της Nova με τα ελεύθερα κανάλια εθνικής εμβέλειας, προσφεύγοντας στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και καταβάλλοντας χρήματα για τη συνεργασία. Αυτά σε σχέση με τη συνδρομητική, που έχει επίσης την τεχνική δυνατότητα μεταφοράς σήματος.

Σε οικονομικό επίπεδο, η Digea έναντι ποσού 18,3 εκατ. ευρώ θα έχει την αποκλειστικότητα ελέγχου του σήματος της ψηφιακής τηλεόρασης για μια 15ετία. Μάλιστα, η ΕΕΤΤ που διενήργησε τη σχετική δημοπρασία, αποσαφηνίζει ότι θα προχωρήσει σε έλεγχο των κριτηρίων προεπιλογής και «εφόσον η Digea πληροί τις προϋποθέσεις θα ανακηρυχθεί υπερθεματιστής για το σύνολο των δικαιωμάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων εθνικής και περιφερειακής κάλυψης». Για όσους γνωρίζουν πώς παίζεται το παιχνίδι, η «μοναξιά» της Digea στο διαγωνισμό της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων για τη 15ετή διαχείριση της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης, ήταν αναμενόμενη και έρχεται να συμπληρώσει το παζλ της δορυφορικής συνδρομητικής
τηλεόρασης.

Ήδη στην αγορά γίνεται λόγος για γραπτές μειωμένες τιμές ενοικίασης χώρου στις ψηφιακές συχνότητες στα περιφερειακά κανάλια με έκπτωση κατά 1.500 ευρώ, δηλαδή από 4.000 ευρώ στα 2.500 ευρώ ή και στα 2.000 ευρώ, μειώνοντας το μηνιαίο ανώτατο ενοίκιο στα 4.000 ευρώ. Το θέμα ωστόσο θα κληθεί να διευθετήσει η ΕΕΤΤ, καθώς στους όρους της δημοπρασίας αναφέρεται ρητά ότι η ανώτατη τιμή ενοικίου σε πελάτες των παρόχων δικτύου που θα κερδίσουν τις ψηφιακές συχνότητες καθορίζεται από συγκεκριμένο μαθηματικό τύπο που ορίζει η ανεξάρτητη αρχή.

Οι ενστάσεις

Ήδη όμως έχουμε τις πρώτες ενστάσεις. Η Digital Union, η ένωση των περιφερειακών σταθμών προσέφυγε στο ΣτΕ. Τις επόμενες μέρες αναμένεται να κατατεθεί η προσφυγή των περιφερειακών καναλιών μέσω της Ένωσής τους, της ΕΠΕΚ, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στην Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, με την οποία προσβάλλουν το διαγωνισμό παραχώρησης των ψηφιακών συχνοτήτων.

Η ανακοίνωση της ΕΠΕΚ μετά την πραγματοποίηση γενικής συνέλευσης των περιφερειακών καναλιών στην Αθήνα, στην οποία μετείχαν περισσότερα από 35 κανάλια από όλη τη χώρα και με την οποία ζητείται αναστολή του διαγωνισμού, προκάλεσε την αντίδραση ορισμένων περιφερειακών καναλιών που έχουν ήδη συμφωνήσει με την Digea για ενοικίαση των συχνοτήτων τις οποίες θα κερδίσει στο διαγωνισμό. Η Ένωση ενημερωτικών περιφερειακών σταθμών η οποία συστάθηκε περίπου ένα χρόνο πριν, με ανακοίνωσή της δηλώνει πως δεν εκφράζει τα μέλη της η προσφυγή ενάντια στο διαγωνισμό.

Τα κανάλια - μέλη της θέλουν να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Τα μέλη της ΕΠΕΚ, ανάμεσά τους ορισμένα από τα μεγαλύτερα κανάλια της περιφέρειας, όπως το TRT, το Θεσσαλία ΤV, το ΑRΤΕ, η Νέα Τηλεόραση Κρήτης, το Ήπειρος TV, το Star Κέρκυρας αλλά και οι σταθμοί της Θεσσαλονίκης, θεωρούν πως ο διαγωνισμός ψηφιακών συχνοτήτων είναι φωτογραφικός και οδηγεί σε μονοπωλιακές καταστάσεις. Έχουν εντοπίσει τις φωτογραφικές διατάξεις της δημοπρασίας με τις οποίες πριμοδοτείται ο μονοπωλιακός πάροχος δικτύου για να πάρει και τις περιφερειακές συχνότητες, ζητούνται περισσότερα χρήματα (το 50%) του τιμήματος από τους παρόχους δικτύου περιφερειακών καναλιών έναντι του 30% που ζητείται από τον πάροχο δικτύου πανελλαδικής εμβέλειας. Επιπλέον η ΕΕΤΤ έχει προβλέψειμεγάλη συμπίεση του ψηφιακού σήματος για να χωρέσουν ως 8 κανάλια σε μια περιφερειακή συχνότητα. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως μεγάλοι περιφερειακοί σταθμοί που εκπέμπουν ήδη ψηφιακό σήμα θα χάσουν από την επένδυσή τους, μια και το σήμα τους θα βγαίνει με κουκίδες και πίξελ. Η ΕΠΕΚ και οι σταθμοί που έχουν συμφωνήσει για την κατάθεση προσφυγής επιμένουν πως η ΕΕΤΤ δημιουργεί συνθήκες ώστε να παύσει η λειτουργία των Περιφερειακών Σταθμών στην Ελλάδα.

Οι εκπρόσωποι των Περιφερειακών Τηλεοπτικών Σταθμών ζητούν την αναστολή του διαγωνισμού και την ουσιαστική αλλαγή του ώστε:

1) Να διασφαλίζει την απρόσκοπτη εκπομπή των νόμιμων περιφερειακών Τ/Ο σταθμών για όλο το χρονικό διάστημα της 15ετούς χρήσεως των συχνοτήτων.
2) Να διασφαλίζει την εξίσωση των δικαιωμάτων μεταξύ των παρόχων δικτύου ψηφιακής εκπομπής, ώστε να υπάρχει υγιής ανταγωνισμός, ο οποίος θα επιφέρει καλύτερες και με μικρότερο κόστος παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους Τ/Ο σταθμούς.
3) Να διασφαλίζει την ύπαρξη εύλογου χρόνου, ώστε να υπάρξει ουσιαστικός πλουραλισμός στη διεκδίκηση των τηλεοπτικών συχνοτήτων με το αντίστοιχο τίμημα.

Στον αντίποδα η ΕΠΕΚ, η νεοσύστατη ένωση ενημερωτικών περιφερειακών καναλιών, φέρεται ήδη να έχει συμφωνήσει με την Digea έναντι μικρού τιμήματος. Ο πρόεδρός της Νίκος Μπελογιάννης του Best Channel στη Μεσσηνία με το οποίο συμφωνεί το Star Κεντρικής Ελλάδας, ο Αχελώος TV, το Δίκτυο Σερρών και κάποιοι άλλοι σταθμοί δηλώνουν ότι:

1. Τα δημοσιεύματα περί προσφυγών κατά της προκήρυξης του διαγωνισμού για την ανάδειξη ψηφιακών παρόχων δεν αφορούν τα μέλη της, που την αποτελούν οι μεγαλύτεροι ενημερωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί της περιφέρειας.

2. Η Ένωση Ιδιοκτητών Ενημερωτικών Περιφερειακών Τηλεοπτικών Σταθμών Ελλάδας επιθυμεί:

A. Tην οριστική μετάβαση στην ψηφιακή εκπομπή εντός των προγραμματισθέντων χρονοδιαγραμμάτων, ώστε να μπει τέλος στην αβεβαιότητα και στη χαώδη κατάσταση που επικρατεί στο χώρο της τηλεόρασης.

B. Την ισότιμη μεταχείριση τώρα αλλά και στο μέλλον των περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών με τους σταθμούς πανελλήνιας εμβέλειας σε τεχνικό επίπεδο, με απόλυτα ξεκάθαρους κανόνες λειτουργίας.

Γ. Την αναλογική οικονομική επιβάρυνση των περιφερειακών τηλεοπτικών σταθμών ώστε να μην τίθεται σε κίνδυ- νο η βιωσιμότητά τους.

Τα gap fillers

Θα μείνει η κόντρα σε επίπεδο αγοράς ή θα επεκταθεί και στους καταναλωτές; Θα κληθούν να πληρώσουν οι πολίτες των δύσβατων περιοχών ή των ακριτικών γραμμών κάτι από το κόστος των μικρών επίγειων δορυφόρων των λεγόμενων gap fillers; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τα αναλογικά δίκτυα των ιδιωτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας είχαν περίπου από 150 κέντρα εκπομπής καλύπτοντας το 94%-95% του πληθυσμού.

Οι υπόλοιπες περιοχές καλυπτόταν από αναμεταδότες των δήμων. Οι δήμοι εγκαθιστούσαν αναμεταδότες και κατ\' εκτίμηση του εκάστοτε τοπάρχη με τη βοήθεια τοπικών τεχνικών. Το κόστος ήταν υψηλό, καθώς για κάθε σταθμό που αναμετέδιδαν χρειαζόταν και ένας πομπός. Η ισχύς που μερικές φορές ξεπερνούσε τα 30 Watt ανά πομπό, το διάγραμμα ακτινοβολίας και η επιλογή των συχνοτήτων γίνονταν αυθαίρετα, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα κάθε δήμου. Το αποτέλεσμα ήταν, πέρα από το υψηλό κόστος που ξεπερνούσε σε κάποιες περιπτώσεις και τα 100.000 ευρώ αν κάποιος ήθελε όλους τους ιδιωτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας, ένα χάος παρεμβολών που ταλαιπώρησε την επαρχία για δεκαετίες. Ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει καταγεγραμμένο αυτό το άναρχο δίκτυο, που εκτιμήσεις το φέρνουν να ξεπερνά τα 1.000 κέντρα εκπομπής. Το κόστος, όχι μόνο της εγκατάστασης των μηχανημάτων, της συντήρησης, του ρεύματος, καθώς και πολλές φορές η συνδρομή για τη δορυφορική τροφοδότηση του τηλεοπτικού σήματος επιβάρυναν τους δήμους.

Ύστερα ήρθε η ΚΥΑ 42800/12, που ορίζει για πρώτη φορά στην ιστορία Χάρτη Συχνοτήτων για την ψηφιακή ευρυεκπομπή και καθορίζει 156 κέντρα εκπομπής, κοινά για όλους τους παρόχους. Τα κέντρα αυτά με βάση τη σχετική μελέτη καλύπτουν το 96% του πληθυσμού. Όσον αφορά στους δήμους και τους μικρούς τοπικούς αναμεταδότες, αυτοί δεν θα ξεπερνούν τα 2-3 Watt σε ισχύ, η δε διαδικασία εγκατάστασης θα είναι συγκεκριμένη και ελεγχόμενη: οι δήμοι θα αιτούνται στον εκάστοτε πάροχο την εγκατάσταση των gap fillers και θα καλύπτουν τα έξοδα εγκατάστασης τα οποία δεν αναμένεται να ξεπερνούν τις 20.000 και για τους 8 πολυπλέκτες, 6 εθνικούς (2 ΝΕΡΙΤ και 4 εθνικούς ιδιωτικούς ) και 2 περιφερειακούς.

Έτσι, για την πλήρη κάλυψη της Ελλάδας δεν θα χρειαστούν πάνω από 12 εκατ. ευρώ, δηλαδή για την πλήρη κάλυψη της επικράτειας και με όλα τα διαθέσιμα προγράμματα εθνικά κρατικά – ιδιωτικά και περιφερειακά. Οι πάροχοι θα μελετούν αν απαιτείται η εγκατάσταση gap filler με μετρήσεις που θα κάνουν επί τόπου, και σε περίπτωση που η εγκατάσταση είναι αναγκαία, θα προβαίνουν άμεσα στην εκτέλεση του αιτήματος του δήμου, δίνοντας ποιοτικό σήμα στην περιοχή για όλους τους αδειοδοτημένους τηλεοπτικούς σταθμούς. Προβλέπονται αυστηρές προδιαγραφές ισχύος και τεχνολογίας ώστε οι αναμεταδότες να εξαιρούνται από αδειοδοτήσεις και να λειτουργούν συγχρονισμένα με το υπόλοιπο δίκτυο χωρίς να δημιουργούν παρεμβολές. Ποιος θα πληρώσει όμως τη νύφη; Ό δήμος, ο πάροχος ή ο δημότης; Ιδού η απορία.